Adalbertus Miniatures: Berlin 1945 - dwie recenzje książek

foto: Bundesarchiv via Wikimedia Commons

Wojsko Polskie w Operacji Berlińskiej

Zbliża się okrągła rocznica zdobycia Berlina. Jak wiemy w "Operacji Berlińskiej" brały udział dwie Armie Wojska Polskiego. 1 AWP na kierunku Berlińskim oraz 2 AWP na kierunku Drezdeńskim. Samo zdobycie Berlina miało być ostatecznym sukcesem propagandowym Armii Czerwonej, stąd też rozpoczęcie ofensywy w ogromnym pośpiechu (aby ubiec Amerykanów) oraz skierowanie Armii Polskich "po obrzeżach" operacji. 1AWP wzięła udział w forsowaniu Odry i skutecznie osłaniała od północy siły 1 Frontu Białoruskiego szturmującego Berlin. 2 AWP, dzieki ambicjom i brakowi przygotowania dowódczego gen K., Świerczewskiego została nieomalże rozbita przez kontratak Schoernera. Ocalała tylko dzięki bohaterstwu żołnierza i pomocy wojsko sowieckich.

Wyścig Żukowa (1 Front Białoruski) i Koniewa (1Front Ukraiński) znalazł finał w Berlinie. Duże straty żołnierzy sowieckich ze ścigających się Frontów zmusiły Stalina do zgody na użycie Polaków. Stąd do jednostek pomocniczych już wspierających natarcie sowieckie w północnym sektorze walk dołączyła 30 kwietnia 1 DP "Tadeusza Kościuszki". Stalin planował wykorzystać to propagandowo w Polsce, i unikać nagłaśniania udziału Polaków na zewnątrz. Żołnierze polscy zachowali się w Berlinie inaczej niż Rosjanie. Nie unikali walki w ostatnich godzinach wojny, tak jak robili to ich radzieccy koledzy. Nie popełniali też okrucieństw na ludności cywilnej.

Jednostki Wojska Polskiego w Berlinie:

1 Warszawska Dywizja Piechoty z 1 Armii Wojska Polskiego
2 Pomorska Brygada Artylerii Haubic
6 samodzielny warszawski zmotoryzowany batalion pontonowo - mostowy
1 Samodzielna Brygada Moździerzy
razem około 12 tys. żołnierzy.

2 maja 1945 o 6:00 przez Tiergarten do Bramy Brandenburskiej wykonały rajd pododdziały 1DP i sowieckiej 66 Brygady Pancernej. Powieszono flagi na kolumnie zwycięstwa Siegessäule i Bramie Brandenburskiej. Jedna z grup wieszających flagę na Siegessäule została natychmiast aresztowana przez Sowietów i uniknęła rozstrzelania tylko dzięki ogłoszeniu przez Niemców kapitulacji i ogólnej szczęśliwości Krasnoarmiejców. Flagi polskie usunięto, a na kolumnie powieszono kilka dni później flagę francuską.
W popkulturze ten moment, w zupełnie inny sposób przedstawiono w filmie Czterej Pancerni i Pies (rajd czołgu "Rudy" i sekcji piechoty Szawełły z akordeonem i brataniem się) oraz "Ostanie Dni" - "Zwycięstwo".

Siegessäule
foto: Wikimedia Commons

Recenzje

Przedstawię dzisiaj dwie książki.

Polska klasyka to Z. Stąpor Berlin 1945. Wydawca: Bellona ISBN/EAN 9788311101203, 208 stron. Niestety jest tylko wznowienie, bez jakiejkolwiek zmiany czy komentarza, wydania jeszcze z czasów komunistycznych. Dużo danych o szczegółowych ruchach wojsk. Brak jakiegokolwiek przedstawienia realiów frontu i sytuacji ludności cywilnej. Największa wadą jest brak map. Tylko jedna mapa, całego frontu od Bałtyku do Pragi. Polecam osobom szukającym szczegółowych danych o stronie Alianckiej.

Druga książka to wspólne przedsięwzięcie Squadrona i greckiego wydawnictwa Periscopio.
Berlin 1945, autorzy: Stavropoulos, Vourliotis, Terniotis, Kotoulas, Valmas, and Zouridis. ISBN 978-0-89747-568-6
Z opisu wydawcy: "U progu 1945 roku, Alianci Zachodni odparli ostatni rozpaczliwy wysiłek Hitlera w Ardenach. Jednak twarde stanowisko Aliantów na tle bezwarunkowej kapitulacji odstraszyło Niemców przed podjęciem decyzji o zakończeniu wojny. Dla Hitlera i wiernych mu Nazistów jedyną opcją było fanatyczne stawianie oporu, w Wagnerowskim stylu pozostawiające tylko ruiny Niemiec dla upamiętnienia tragedii. Co więcej, było już jasne, że inny rodzaj wojny, jest tuż za rogiem. Sowieci osiągnęli Budapeszt i linię Odry. Było oczywiste, kto zdominował Europę Wschodną. Jedyna nadzieja dla Ameryki i Wielkiej Brytanii, aby zachować to, co można jeszcze było w Europie Środkowej było zajęcie Berlinie. Ale "rosyjski walec parowy" uprzedził ich. Zmasowane wojska sowieckie zaatakowały miasto w kwietniu 1945 roku. Nastąpił ostatni akt konfrontacji komunistów i narodowych socjalistów i pierwszy akt zimnej wojny.

Ilustracje: kolorowe i czarno-białe zdjęcia, mapy, kolorowe profile: 8 samolotów, 9 czołgów, 14 sylwetek żołnierzy. Seria: Great Battles of the World, 128 stron. Tekst w języku angielskim." tłumaczenie opisu wydawcy (c) W. Bułhak

Co mnie ujęło w tej pozycji? Przede wszystkim dobry język, doskonale się czyta (niestety po angielsku). Dalej: świetne ilustracje, w tym profile czołgów i samolotów, sylwetki żołnierzy oraz mapy pokazujące rozwój sytuacji od rozpoczęcia ofensywy do Reichstagu. Obok opisu działań dobrze pokazane jest życie codzienne mieszkańców, położenie i morale żołnierzy oraz w bunkrze Hitlera, poznajemy m.in. szczegóły ewakuacji bunkra. Dużo miejsca poświęcono lotowi Hanny Reitsch do Berlina i z powrotem. Omówiono też ideologię i propagandę obydwóch stron w końcowej fazie wojny i sylwetki dowódców. O udziale Wojska Polskiego wspomniano niewiele. Cieszy jednak odejście od rozrzewnienia losem bohatersko broniących się jednostek cudzoziemskich Waffen SS.

Polecam jako całościowe, ale krótkie omówienie tej Bitwy.

Berlin 1945 - kup w sklepie internetowym Adalbertus

Berlin 1945 - buy in Squadron.com