Kościuszko pod Racławicami, figurka 54mm

.

54005 Tadeusz Kościuszko, Racławice 1794, figurka Adalbertus 54mm (1:32)

fotografie figurki Wojciech Bułhak

Tadeusz Kościuszko 1746-1817, wybitny polski generał, uczestnik amerykańskiej wojny o niepodległość (1777-83), wojny w obronie polskiej konstytucji (1792), Naczelnik pierwszego powstania przeciw zaborcom (1794).

Urodzony w rodzinie średniozamożnej szlachty wybrał karierę wojskową. Uczył się z Szkole Rycerskiej w Warszawie, Akademii Malarstwa i Rzeźby w Paryżu, gdzie uczęszczał także na wykłady z zakresu wojskowości.

W tym okresie Polska była krajem osłabionym wojnami, ze słabą pozycją króla i podupadającym ustrojem demokracji szlacheckiej. Obce mocarstwa: Rosja i Prusy ingerowały w politykę i gospodarkę kraju wymuszając redukcję armii. Dla wysoko wykształconego Kościuszki nie znalazło się miejsce w wojsku królewskim i zmuszony był wyjechać do Ameryki. Wniósł tam wielki wkład w zwycięstwo w wojnie o niepodległość. Stworzył wiele fortyfikacji (m.in. Fort Ticonderoga) wykorzystanych w Bitwie pod Saratoga. Następnie wybudował Fort West Point u ujścia rzeki Hudson. Został Nagrodzony awansem do stopnia generała brygady Armii Kontynentalnej i przyjęty do Stowarzyszenia Cyncynnata jako jeden z trzech obcokrajowców.

Orzeł Stowarzyszenia Cyncynnatów

Krzyż Virtuti Militari z 1792 roku

Po powrocie do Polski był świadkiem prób naprawy ustroju kraju. Objął dowództwo dywizji i wziął udział w wojnie w obronie polskiej „konstytucji 3 maja” w 1792 roku. Za wybitny udział w wojnie , w tym powstrzymywanie trzykrotnie silniejszych sił rosyjskich, otrzymał order Virtuti Militari, najwyższe polskie odznaczenie wojskowe. Po przegranej wojnie wyemigrował, a zwycięskie mocarstwa dokonały drugiego rozbioru Polski.

Przysięga Kościuszki na rynku w Krakowie, 24 marca 1794

Kiedy w 1793 roku rozpoczęły się przygotowania do powstania przeciw zaborcom Kościuszko został wybrany naczelnikiem. 24 Marca 1794 Naczelnik złożył uroczystą przysięgę Narodowi na rynku w Krakowie rozpoczynając powstanie. Aby szybko zwiększyć liczebność armii wprowadził pobór chłopstwa do formacji kosynierów. Wzorem Stanów Zjednoczonych i Francji chciał stworzyć masową armię do odparcia ataku zaborców. Specjalnie opracowana taktyka ataku kolumny kosynierów flankowanej przez regularne wojsko królewskie zdała egzamin podczas Bitwy pod Racławicami 4 kwietnia 1794. Niestety ten ostatni wysiłek zbrojny pierwszej Rzeczypospolitej skończył się podbiciem państwa przez zaborców, abdykacją króla i ostatecznym, trzecim rozbiorem Polski w 1795 roku.

Kościuszko w sukmanie i krakusce, widoczne: charakterystyczny nos i ordery.

Figurka – montaż i kolorystyka

Figurka przedstawia Naczelnika powstania Tadeusza Kościuszkę podczas bitwy pod Racławicami. Wzorowana jest na Panoramie Racławickiej Wojciecha Kossaka i Jana Styki .

Wojciech Kossak i Jan Styka "Panorama Racławicka" (fragment) Kościuszko w legendarnej sukmanie i czapce krakusce. W rzeczywistości założył je dopiero po bitwie.

Podczas montażu należy oczyścić części pilnikiem i papierem ściernym. Do klejenia zaleca się kleje epoksydowe lub cyanoakrylowe. Paski od strzemion warto jest podszlifować aby zmniejszyć ich grubość, ułatwi to odpowiednie podgięcie i podklejenie do wewnętrznej powierzchni nóg pod kolanami. Nad obcasem buta należy wykonać ostrogi z krótkiego zaokrąglonego na końcu drutu. Nogi konia opierające się o podłoże należy wzmocnić przez wywiercenie otworu i wklejenie metalowej szpilki. W oparciu o ilustracje należy wykonać elementy rzędu końskiego – munsztuk i wodze z paska folii metalowej lub taśmy maskującej i drutu.

Strój Kościuszki był, z tego co wiadomo, zróżnicowany. Składał się z elementów cywilnych, chłopskich i wojskowych noszonych w różnych aranżacjach. Podczas przysięgi na rynku w Krakowie i Bitwy pod Racławicami nosił on modny półpłaszcz w kolorze kremowym z niebieskimi prążkami. Po bitwie wdział chłopską sukmanę aby uczcić sukces kosynierów, i ten strój Kościuszki przeszedł do legendy. Sukmana była lnianym ozdobnym strojem noszonym przez chłopów od święta, do kościoła lub na targ. Sukmana Kościuszki była w rzeczywistości płaszczykiem uszytym z lnu, z chłopskimi zdobieniami jak np. czerwoną lamówką. Pod płaszczem nosił fiołkową kamizelkę a na szyi ordery: Virtuti Militari i Orła Stowarzyszenia Cycynnata. Spodnie najpewniej generalskie: karmazynowe z srebrnym lampasem, lub granatowe z karmazynowym lampasem lub szare z granatowym lampasem.

Oryginalna rogatywka generalska Kościuszki, ze zbiorów MWP

Czapka w figurce to polska czapka generalska karmazynowa, ale bez wężyka generalskiego, z czaplim piórem wg oryginału ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Możliwa jest także miękka czapka polowa rogatywka, granatowa z ciemnym barankiem lub chłopska jak na obrazie Panorama Racławicka.

"Kościuszko pod Racławicami" Juliusza Kossaka, widoczne: polowa granatowa rogatywka generalska, półpłaszcz w prążki i szare spodnie generalskie lub cywilne rajtuzy.

Kościuszko pod Racławicami Jana Matejki, rogatywka generalska (?kolor granatowy?), półpłaszcz w prążki i bogate siodło.

Oznaką stopnia oficerskiego były felcech (temblak oficerski) u szabli w kolorze srebrzystym z karmazynowymi żyłkami, szarfa zawiązana w pasie, srebrzysta z frędzlami i karmazynowymi żyłkami oraz wykonany z czarnej błyszczącej skóry bandolier do zawieszenia szabli z srebrną tarczką na piersi.